Kaynak: Robbins-Madanes Core 100 Training
Yaşamınızda istekleriniz, hayalleriniz ve tutkularınız var. Peki bunlar hangi duygunuz tarafından yönlendiriliyor hiç düşündünüz mü?
Hepimizin temel yaşamsal ihtiyaçları ve değerleri mevcut. Bunlar genel geçer ihtiyaçlar değil, verdiğimiz kararların altında yer alan ve o kararları vermekle ilgili motivasyonumuzu tetikleyen bize özel temel gereklilikler bunlar. Her insanın sürekli olarak tatmin edilmeyi bekleyen altı temel insani ihtiyacı vardır. Buna İnsani İhtiyaçlar Psikolojisi diyoruz.
Bu ihtiyaçlar, Güven ve kesinlik, Heyecan ve macera, Değerli hissetmek, Sevgi ve ilişkilenme, kişisel gelişim ve Dünyaya katkıda bulunmak.
Her insan için bu ihtiyaçların önem sırası farklı olmakla birlikte bu ihtiyaçlarını sağlamakta kullandıkları yol ve strateji de yine kişiye özeldir.
Sözü edilen bu temel insani ihtiyaçlar altı tane olarak belirlenmiş ve aşağıda detaylı olarak açıklanmıştır. Bu temel ihtiyaçlar konusunda kendi duygularınızı ve yaşamınızı gözden geçirdiğinizde, hangi duygu veya ihtiyacın sizin için daha öncelikli öneme sahip olduğunu anlamanız mümkün.
Bunu anlamanız niye önemli?
Bu temel ihtiyaçlarınızı anlayıp bunlarla ilgili bir önem sıralaması yaptığınızda, yaşamınızda yaptığınız seçimlerin, kendinizle ve dünya ile kurduğunuz duygusal ilişkinin ve yakın ilişkilerde bir kişiye olan yöneliminizin altında yatan en temel ihtiyacı anlama şansına sahip olursunuz.
Bu temel ihtiyacı nasıl karşıladığınızla ilgili davranış modalitenizi anlamak, kendinizle kuracağınız ilişkide daha net, isteklerinizde ve hedeflerinizde daha açık bir vizyona sahip olmanızı sağlar.
Gelin birlikte inceleyelim bu altı insani temel ihtiyacı.
1 KESİNLİK VE GÜVEN İHTİYACI
Yaşamda her daim güvende hissetmek isteriz, acıdan kaçmak ve rahat bir ortamda yaşamak en temel isteklerimizin başındadır. Her birey, yaşamında belli ölçüde güvenlik ve kesinlik arar; başını sokacak bir yer, yarın ne yapacağı sorusunun cevabını bilmek, hastalandığında bakım sağlamakla ilgili güvenceye sahip olmak veya komşusu tarafında saldırıya uğramayacağından endişe etmemek gibi. Bunlar güven ihtiyacı ile ilgili bazı örnekler.
Savunmasız bir bebekten, bir yetişkine ve hatta yaş almış bir bireye kadar herkes yaşamda belirlilik arayışındadır. Ancak hangi konuda belirlilik arayışında olunduğu kişiden kişiye değişir. Bir insan, tek göz odada yaşayıp, işsizlik maaşıyla yaşarken güvende hissediyorken, bir diğeri her yıl bir milyon dolar gelir sağladığında güvende hissedebilir. Her ne kadar, her birimiz için belli miktarda kesinlik gerekliyse de kesinlik kavramı içinde nelerin olduğu insandan insana değişir.
2 BELİRSİZLİK, HEYECAN VE MACERA İHTİYACI
İkinci temel ihtiyaç ise belirsizlik ve maceradır. Heyecan ve çeşitlilik bizi fiziksel ve duygusal olarak dinç tutar. Her insanın yaşamda değişikliğe ve maceraya ihtiyacı vardır. Bedenimiz, zihnimiz veya duygusal sağlığımız bir ölçüde değişikliğe, egzersize, sürprizlere ve heyecana ihtiyaç duyar.
Her gün aynı şeyi yapmak zorunda olan bir insan, bir süre sonra değişiklik ve çeşitlilik arayışına girecektir. Tıpkı güvende olduğumuzdan emin olmak istediğimiz gibi, değişikliğin sağladığı heyecan yaşadığımızı hissetmek için ihtiyaç duyduğumuz bir şeydir. Bazısı haberleri izlemekle bu ihtiyacını tatmin ederken bir başkası, aşırı uçta, yüksek riske sahip aktiviteler yaşayarak veya ekstrem cinsel bir yaşam ile çeşitlilik ihtiyacını giderir. Oysa birçokları için bu tür çeşitlilik, problem yaşamak anlamına gelebilir.
3 DEĞERLİ VE ÖNEMLİ HİSSETME İHTİYACI
Üçüncü ihtiyaç, değerli ve önemlilik hissi. Her insan, önemli, değerli ve aranılır olmak ister. Küçük bir çocukken hep bir numara olmayı isterdik. Bir ailedeki çocuklar, kardeşleri ile sürekli rekabet halindedirler ve her biri özel olmak için birbiriyle yarışır. Değerlilik ihtiyacı, kendimizi başkaları ile karşılaştırmanın bir sonucudur ve bu içsel tutumumuzun bir sonucu olarak, herkesi hiyerarşik bir sıralamaya sokarız ve öyle değerlendiririz. Bir şeyi başardığımızda, inşa ettiğimizde veya yarattığımızda kendimizi değerli hissedebildiğimiz gibi birisini aşağıladığımızda da değerlilik hissi arayışı içindeyiz demektir.
Pozitif açıdan ele alındığında değerlilik arayışı, standartlarımızı yükseltmemizi sağlayabilir. Ancak eğer değerlilik hissiyatının tatminine aşırı odaklanırsak, başkaları ile ortak noktalarımızı görebilmek yerine sürekli olarak farklılıklarımızın izini sürmeye yöneliriz ve bu başkaları ile ilişkimizde büyük bir yarılmaya neden olur. Bazı insan, ailesi için bir şeyler yaptığında değerli hisseder, bazısı anlamlı bir iş yaparak, yine bir insan insanlığa hizmet ederek değerlilik hissine olan ihtiyacını karşılarken bir diğeri büyük bir servet sahibi olarak elde etmeye çalışır. Bazı insanlar, başarısızlıktan bir değerlilik hissi elde eder; bir şeyde en kötü olmak veya düşük kendine güven duygusu gibi durumlar da bu ihtiyacı karşılamalarını sağlayabilir. Değerlilik hissinin ölçüsü ne olursa olsun, he insan için önemli olma duygusu önemli bir ihtiyaçtır.
4 SEVGİ VE BAĞLANMA İHTİYACI
Dördüncü ihtiyaç ise sevgi ve bağlanma ihtiyacıdır. Herkes başka bir insanla ilişkilenmek, bağlantı kurmak ister ve herkes sevgiye ulaşmak umudu ve çabası içindedir. Bir çocuk uzunca bir süre, sevgiye ve bakıma muhtaçtır. Dokunulmayan ve kucaklanmayan çocuk ölüm tehlikesi içindedir. Bu ihtiyacımız yaşam boyunca sürecektir.
Sevgiye olan bu ihtiyaç daha sonra kurduğumuz romantik ilişkide, bizimle yaşamını birleştirmeyi kabul etmiş kişiyle olan kendimizi tamamlanmış hissetme ihtiyacında temsil edilir. Bazı kültürlerde romantik sevgi yer almaz, orada bu ihtiyaç akrabalarla, arkadaşlarla veya kabilenin üyeleriyle olan bağla yer değiştirir. Bazı insanlar sevgiyi çok nadir olarak deneyimleseler de başkaları ile olan ilişkilerinde, ait oldukları toplulukla veya iş yaşamlarındaki ilişkilerle bu ihtiyacı karşılarlar. Dolayısı ile insan için sevilme ihtiyacı karakteristik özelliğe sahiptir.
5 KİŞİSEL GELİŞİM VE DÖNÜŞÜM İHTİYACI
Beşinci ihtiyaç, gelişime olan ihtiyaçtır. Gelişmeyi durdurmak ölmekle eşdeğerdir. Sürekli olarak, entellektüel, duygusal ve ruhsal gelişme ihtiyacı içindeyizdir. Çocukluğumuzdan, yaşlılığımıza kadar yaşadığımız büyüme süreci bizi fiziksel olarak değişime uğratır. Geçirdiğimiz her deneyim sonrasında ise duygusal olarak büyür ve değişime uğrarız ve etrafımızda olan olaylara ve dışımızdaki Dünya’ya bilinçli bir cevap verdiğimiz her an yine büyür ve gelişiriz. Yaşamınızda hep olmasını istediğiniz herşey; para, sağlık, ilişkiler,mutluluk, sevgi, sürekli olarak gelişmek, genişlemek ve dönüşmek durumundadır. Aksi taktirde bozulmaya uğrayacaktır. Bazı insan için bu gelişim, fiziksel egzersizken bir başkası için kitap okumak anlamına gelebilir. Bazı insansa geliştiğini ve dönüştüğünü duyumsamak için sürekli olarak eğitim almak, okumak ve öğrenmek ister.
6 BAŞKALARINA KATKI SAĞLAMAK İHTİYACI
Altıncı ihtiyaçsa katkı sağlamaktır; kendi ihtiyaçlarımızın ötesine geçmek ve başkalarının ihtiyaçlarına odaklanmakla ilgili ihtiyaçtır. Bir insan ancak başkalarına katkıda bulunduğunda ve iyi bir etkiye kanal olabildiğinde tamamlanmış hissedebilir. Yaşamda bir değişim yaratmak, bir iz bırakmak ve karşılıksız hizmet etmek her insanın doğasında vardır. Başkalarına katkı demek, gönüllü hizmet yaparak zamanınızı paylaşmak, yardım için bağışta bulunmak, ağaç dikmek, bir kitap yazmak veya birinin çocuğu için yardımda bulunmak anlamına gelebilir. Herkesin katkı sağlayacağı alan veya durum farklıdır ancak kaçınılmaz olan şey bundan mutluluk ve keyif almak olmalıdır. Yukarıda tanımladığımız ilk dört ihtiyaç insanın hayatta kalması için önemlidir ve her insanın kişiliğinde temel öneme sahiptir ve her insan, kendisini bu konuda yalan söylese dahi, belli bir düzeyde bu ihtiyaçları karşılamak için çalışır. Son iki ihtiyaç kişisel gelişim ve katkı sağlamak insanın yaşamda tamamalanmışlık hissi edinmesi için kaçınılmazdır. Tatminkar bir yaşam için çok gerekli ihtiyaçlar olmasına rağmen, ruhun ihtİyacı olan bu duyguları karşılayacak yolu ne yazık ki herkes bulamıyor.
Sevgi, gelişim ve katkı sağlamakla ilgili ihtiyaçlarımız karşılandığında, tüm diğer ihtiyaçlarımızı içine alacak şekilde tamamlanmış hissetmemizi sağlarlar. Kendi ihtiyaçlarımızın ötesindeki şeylere odaklandIğımızda, birçok problem ve acıya neden olan durum önemsiz hale gelir. Katkı sağlama duygusu, etkin bir şekilde tüm diğer beş insani ihtiyacımızı dengeye sokan ihtiyaçtır. Eğer başkalarına hizmet ve katkı sağlamaya odaklanırsanız, bunu yapmak için gerekli kesinliğe sahip olursunuz, yaşamınız çeşitlenir ve heyecanlı hale gelir, kendinizi değerli hissedersiniz çünkü başkalarının gelişimine katkıda bulunmuş olursunuz, başkalarına yardım ettiğinizde hissettiğiniz ruhsal bağ, derin bir bütünlük hissi geliştirmenizi sağlar ve başkalarına yardım etmekle ilgili yaratıcı fikirler buldukça siz de gelişir ve dönüşürsünüz
Her insan önem sıralaması farklı olmak üzere aynı altı insani ihtiyaca sahiptir. Ancak her insan bu ihtiyaçları karşılamak için farklı yollar kullanır. Her bir ihtiyaç negatif veya pozitif yoldan sağlanabilir. Bu ihtiyaçların karşılandığı bazı yollar, bir kişi için, başkaları ve toplum için iyi olabilirken, bazı yollar kötü olabilir.
Kesinlik ihtiyacı, iyi bir yaşam standardı sağlamak adına okuyup çalışarak elde edilebilir. Ya da mücadeleden kaçınarak, mümkün olanın en azıyla yetinilebilir. Başkalarından çalarak veya biriktirerek bu duyguyu karşılayan insanlar olmakla birlikte bir batıl inanca veya öğretiye körü körüne saplanarak da bu ihtiyacı karşılamaya çalışanlar olabilir.
Değişiklik ve heyecan isteği, farklı şeyler öğrenerek veya değişik insanlarla tanışarak karşılanabildiği gibi, yüksek riskleri olan sporlar yaparak veya şiddet içeren davranışlarla birinin yaşamına kast ederek de sağlanmaya çalışıldığı olabiliyor.
Değerlilik ihtiyacı bir konuda çok iyi olmakla karşılanabilecekken, bir konuda en kötü olarak da karşılanmaya çalışılıyor.
Sevgi ve ilişkiler kurma ihtiyacı iyi şeyler yaparak, nazik davranarak tatmin edilebileceği gibi başkaları üzerinde güç elde etmek ve kendisine minnet duyulmasını zorla sağlamaya çalışarak da olabiliyor.
Bir insan gelişerek daha iyi biri olabilirken, çok kötü biri haline de gelebiliyor.
Bir insan, başkalarını yok etmek üzere katkı sağlamaya çalışırken, bir başkası insanların iyiliğine çalışabiliyor.
Her insanın içinde, bu ihtiyaçların deneyimlenmesi ile ilgili paradokslar olabiliyor. Bir insan kesinlik ve güvene büyük bir ihtiyaç duyarken, aynı zamanda heyecan ve değişikliğe de büyük bir arzu duyabiliyor, bu da sürekli olarak hangi ihtiyacın tatmin edilmesinin önem taşıdığı ile ilgili içsel bir çatışma içinde olunmasına neden olabiliyor.
Değerlilik ihtiyacı genellikle sevgi ihtiyacı ile birlikte çelişki halini alabilir. Kendisini sürekli olarak değerli ve önemli hissetme ihtiyacı içinde olan birisi ile sevgi ilişkisi kurmak zordur. Bu nedenle değerlilik ihtiyacını karşılamakla ilgili olan bir çok başarılı insan, yakın ilişkilerinde sorun yaşamakta ve gerçekten sevildiklerini hissetmemektedirler.
Bu testi doldurup [email protected] adresine yollayabilirsiniz. Siz de kendi ihtiyaçlarınızın farkındalığına varmak istiyorsanız testi bitirdikten sonra aşağıdaki linki tıklayarak bu bilgiye kolayca ulaşabilirsiniz.
Bu testin değerlendirmesi ne önem taşıyor?
Yazının başında belirttiğimiz gibi, yaşamda sizin için en temel ve önemli insani ihtiyacınızı bildiğinizde ve bu ihtiyacınızı karşılamanın en doğru yolunu bulmayı öğrendiğinizde, potansiyelinizin tamamını aktive etmeye başlar, hedef ve isteklerinizi gerçekleştirme yolunda emin adımlarla ilerlersiniz.
Yakın ilişkilerinizde karşınızdakinden beklentileriniz konusunda daha net bir vizyona sahip olursunuz, gerek eşinize gerekse başkalarına empati ile yaklaşabilmeniz kolaylaşır.
