AYURVEDİK DETOKS
DETOKS NEDİR?
Detoks, üst bölümde anlatıldığı şekilde, insan bedeninde oluşmuş ve bedenin farklı bölgelerine yerleşmiş toksinlerin temizlenmesidir. Genç ve sağlıklı kalmanın önemli yollarından biridir.
❇ Size 2 haftalık detoks rehberi önerisinde buluncağım- ancak unutmayın Ayurveda size bir şeyleri yapmanızı dikte etmez, bedeninizi dinlemeyi öğretir ve sadece diyetten ibaret değildir.
Ayurveda yaşantınızı bir bütün olarak ve bedeninizi, zihninizi, duygularınızı göz önüne alarak uygulanan bir bilim dalıdır.
Önerdiğim detoksun ilk haftası Tridoshic (yani 3 dosha’ya da iyi gelecek şekilde) 2. Haftası ise biraz daha Dosha odaklı.
❇ Birinci Hafta:
Kafein ve kafein alabildiğiniz her içeceği kesin (tüm gazlı içecekler, kahve, yeşil & siyah çay)
Kafein yerine ısırgan, enginar (Pitta Dosha için), lavanta, gül (Vata Dosha için), tarçın, zencefil (Kapha Dosha için) çayları öneriyorum. Ama Dosha’ya takılmayın; huzursuz hissediyorsanız lavanta/ gül çayı tüm Dosha’lar tarafında tüketilebilir.
Tüm çiğ meyve ve sebzeleri bırakın. Kapha Dosha kahvaltı etmesin ama diğer dosha’lar kahvaltıda tam tahıllardan (yulaf, tam buğday/ çavdar/ siyez) yapılmış ancak ticari olmayan maya ile üretilmiş ekmek zeytin/ avokado/ humus ileya da çorba tüketebilirler.
Tüm süt ve süt ürünlerini (kefir dahil), yumurta, tüm hayvansal gıdayı bırakın. Diyetiniz sebze/ tahıl ağırlıklı olmalı.
Günde ne kadar su içeceğinize kendiniz karar verin: suyu susadığınız zaman için. Detoks sırasında en çok yapılan hata susamayı açlıkla karıştırmak.
Çerez veya atıştırmalık yemeyin.
Tükettiğiniz her şey mevsiminde ve doğal tarım ile üretilmiş olsa çok iyi olur.
Şeker tüketmeyin: kuru meyve dahil. Çok şeker isterseniz o zaman 1 armut ya da elmayı az suda pişirin ve biraz tarçın ile tüketin.
Alkol tüketmeyin.
Çiğneyin! Ağzınıza aldığınız her lokmayı 35- 40 kez çiğneyin.
Telefonunuza/ sosyal medyaya bakmayın: bunlar vata Dosha’yı artıran hareketler, sizse Vata Dosha’yı kontrol altına almak istiyorsunuz.
Bedeninizi ve zihninizi dinleyin, meditasyon, Yin Yoga ya da restoratif yoga yapın.
İlk hafta size yemek bağımlısı olduğunuzu gösterecek, sıkıntıdan yemek yediğinizi, sıkıntıdan ve ne yapmayı bilmediğinizden telefona baktığınız gösterecektir. Bunu fark ettiğinizde kendinizi yargılamayın. Fark edin yeterli.
İştahınızı değil açlığınızı giderin yemek yerken.
❇ İkinci Hafta
İlk gün: yukarıda önerdiklerimin hepsi geçerli ama ek olarak, sabah kahvaltısı mevsim sebzelerinden çorba, öğlen yemeği tam tahıl ve mevsiminde sebze yemeği, akşam yemeği ya sadece çorba ya da sadece sebze yemeği- tahıl yok. Eğer Kapha Dosha ağırlıklı iseniz sabah kahvaltısı yok.
İkinci gün: sabah kahvaltısı yulaf, öğlen ve akşam yemekleri çorba.
Üçüncü- dördüncü ve beşinci günler: Sabah- öğlen ve akşam kitchari diyeti: Kitchari maş fasulyesi ve pirinçle yapılan koyu çorba kıvamında bir detoks yemeği.
Kitchari tarifi ‘Ayurvedik Lezzetler ve Bilgiler’ FB sayfasında var. Ancak ölçü olarak: Pitta Dosha 1-1 ölçü maş ve pirinç, Vata Dosha 1,5 pirinç- 1 maş, Kapha Dosha 1 maş- 0,5 pirinç ile yapmalı kitchari’yi.
Kitchari içine kapha Dosha zencefil ve az acı ekleyebilir, Pitta ve Vata klasik kitchari yapsınlar. Sabah öğlen ve akşam aynı saatlerde ve aynı miktarda yenecek.
Arada sadece su içiliyor.
Altı ve Yedinci günler: sabah yine kapha Dosha kahvaltı etmiyor. Diğerleri çorba- sebze yemeği- çorba. Son gün ise ilk gün gibi: tam tahıl ve sebze- çorba.
İkinci hafta boyunca bol dinlenmeniz gerekiyor, kitchari yaptığınız günler hafta sonuna gelmeli ideal olarak.
İkinci hafta boyunca telefonunuza çalmadıysa bakmayın. Bilgisayarı ihtiyacınız dışında kapatın.
Yapabilirseniz her sabah ya da akşam duş öncesi susam yağı ile bedeninizi yağlayın ve ardından sıcak bir ortamda meditasyon yapın.
Eğer detoks sırasında kötü hissederseniz o zaman detoksu bırakın. Detoks sırasında baş ağrısı, kabızlık, yorgunluk, biraz baş dönmesi doğaldır çünkü toksin atıyorsunuz, bir de kafein kadar güçlü bir maddeden arınıyorsunuz- zorlanmanız doğal. Bunlar olduğu takdirde: dinlenin, baş ağrısı için başınıza lavanta öz yağı ile soğuk kompres yapıp nefese odaklanın. Kabız olursanız içine biraz ghee koyulmuş ılık su tüketin.
Detoks yapmama imkan yok diyenlerdesiniz (seni gidi vata Dosha!) haftada bir kitchari yapın, hem sisteminiz temizlenir hem de canlanırsınız.
Harika bir sonbahar diliyorum. 🍁🍂
N. Sine Ozsoy (Kendisini tanimiyorum ama onerdigi detoks programini uygun buldum, sizinle de paylasiyorum.)
Ayurvedik Danışman
Dengeli Vata
Kolay bağırsak hareketleri
Rahat nefes alma
İyi bir sirkülasyon
Keskin duygu yapısı
Dengesiz Vata
Mide gazı ve şişkinlik
Nefes alma sorunları
Soğuk el ve ayaklar
Endişe ve bunalım
Dengeli Pitta
Kuvvetli bir iştah ve sindirim
Sağlıklı hormon yapısı
Keskin gözler
Anlayışlılık
Dengesiz Pitta
Asit hazımsızlık, re?u
Kuru, kaşınan gözler
Aşırı çalışma
Ciltte sivilce ve akne
Dengeli Kapha
Güçlü bir doku yapısı
Sağlıklı bağışıklık düzeni
Eklemlerde rahatlık
Sevgi ve anlayış
Dengesiz Kapha
Aşırı kilo alma
Su tutma, ödem
Sinüs ve ciğerde tıkanıklık
Bağımlılık, içe kapanıklık ve üzüntü
Dengeli / Dengesiz beden tiplerindeki rahatsizliklara bakarak, genel olarak veya mevsimsel olarak vucudunuzda nelerin dengesinin bozuldugunu anlayip, dengeye kavusturmak icin o doshayi dengeleyen besinlere odaklanabilirsiniz.
Yalniz bazi besinler ve elementler bir doshayi azaltirken digerini yukseltebilir, o sebeple bazi uzmanlar ciddi saglik problemleri olan insanlarin detoks’u sadece doktor kontrolunde yapmaysini tavsiye ediyor, benim fikrim besinleri yavas yavas entegre ederek vucudumuzdan gelen tepkilere kulak vermek, ben artik listelere bakmaktansa kafamda bir soru isareti olursa bedenimin ihtiyac duydugu besin, vitamin ve mineralleri kas testi ile sorarak tespit ediyorum, hepinize kas testini deneyip ogrenmenizi tavsiye ederim.
HASTALIK NEDEN OLUR?
Ayurveda’ya göre sağlık insanın BESLENME, DUYGU ve ALGI ile ilgili bedenine aldıklarını iyi metabolize etmesiyle veya hazmetmesiyle orantılıdır. Eğer “agni” adı verilen metabolize enerjimiz yüksek ise; sağlıklı dokular yaratır, atıklarımızı verimli elimine eder, yaşam enerjimizi olumlu yönlendirebiliriz… Eğer agni’miz düşükse, hazım sistemimiz iyi çalışmaz ve vücudumuzda toksik kalıntılar birikmeye başlar. Bu toksinler ayurvedada “ama” olarak adlandırılmaktadır…
Ayurveda, zihin – beden sisteminde toksin birikmesinin, vücudumuzdaki enerji akımını bozduğunu veya engellediğini öğretmektedir. Enerji akımının bozulması belli bir seviyeye çıktığında ise hastalıklar oluşmaktadır. Fizyolojik yapımızdaki fiziksel kalıntılar gibi, zihin yapımızda da duygusal kalıntılar oluşabilir. Korku, kızgınlık, öfke, suçluluk, stres, kıskançlık gibi negatif duygular zihnimizde kirlilik yaratır. Aynı şekilde hazmedilememiş tecrübeler de aynen hazmedilememiş besinlerin yarattığı toksik kalıntılar gibi, zihinsel toksinler yaratır ve bir taraftan zihinde karmaşa oluştururken, diğer taraftan sağlıklı enerji akışını engeller… Üç farklı nedenle oluşan bu toksinlerin birikimi zamanla hastalıklara dönüşür…
Peki, bu hastalıkların önlenmesi için ne yapılmalıdır? İşte Ayurveda bilimi tamamen bunları anlatmaktadır…
Ayurvedanın hedefi;
1- Doğru beslenme, sağlıklı düşünce, faydalı egzersiz, zihin sakinliği gibi farklı alanlardaki öğretilerle toksin oluşmasını önlemek
2- Oluşmuş toksinleri ise detoks uygulamaları ile temizlemektir.