*Narsistik eğilimleriniz olduğunu düşünüyor musunuz?
*Bağımlı bir kişiliğiniz mi var?
*Hiç Bağımlı veya narsistik kişiliğe sahip biriyle yakın ilişkide oldunuz mu?
*Kendi narsistik veya bağımlı kişilik yapınızı iyileştirmeniz mümkün mü?
*Bu eğilimlere sahip birine yardım edebilir misiniz?
Narsistik Kişilik Nedir?
Narsisizm, aşırı derecede kendine odaklanmış, kendi ihtiyaç ve isteklerini her şeyden çok ve aşırı önemseyen kişilik bozukluğudur. Başkalarına nasıl bir zarar verdiğini düşünmeksizin davranışlarda bulunmaktan diğer kişiyi kendi çıkarı için kullanma davranışına kadar uzanan çok çeşitli bir davranışsal spektruma sahiptir.
Bağımlı Kişilik Nedir?
Bağımlı Kişilikse bunun tersine, başkasına aşırı odaklanmış veya kendini feda eden- kendi isteklerini yok sayacak kadar başkalarının ihtiyacını ilk sıraya koyan kişilerde gözlenir. Aileyi, eşi veya başka insanları memnun etmek uğruna kendisini feda etmek olarak ortaya çıkan davranışsal bir spektrumdur.
Narsisizm ve Bağımlı Kişilik, diğerini, etiketlemek, yargılamak veya azımsamak anlamına da gelebilir. Bu tarz yargılamalar bazen bir ilişkiyi yaralayacak şekilde, utanç veya suçlanmaya neden de olabilir.
Bu kalıplaşmış tutumlar çoğunlukla, erken çocukluk döneminde bilinçaltı savunma stratejilerimizdeki programlardan kaynaklanmaktadır. Bu tutumlara, dikkatle ve anlayışla yaklaşıldığında, iyileşme ve değiştirme potansiyeli ortaya çıkabilir. Bu iyileşmenin gerçekleşebilmesi ve gerekli davranışsal değişimin ortaya çıkabilmesi için, geçmiş üzerinde, dikkatle ve sabırla yapılacak bir araştırmaya ihtiyaç vardır.
Hemen hemen herkes bazen, bencil veya kendini feda edici tutumlar sergileyebilir. Bazen kendimiz, işimiz üzerinde etrafımızdaki insanları göremeyecek kadar fazla odaklanırız. Bazen de başka kişiler için kendimizi unutacak kadar çok fazla fedakarlık edebiliriz.
Bazen, sağlıksız bir ilişkide gereğinden fazla diretebiliriz. Bu karmaşık dinamikler, insani doğamızın birer parçasıdır. Eğer bu tutumlar, mutluluğunuz ve üretkenliğinizi etkiliyorsa bunları değiştirmeyi öğrenmeniz mümkündür.
Sevgi Nedir?
Gençlik yıllarımızda bize sevginin temel yapı taşları öğretilmelidir. Ne yazık ki çoğumuz bu önemli dersi alma şansına sahip olamadık. Çünkü anne babalarımızın sevgisi kendi istekleri, korkuları ve negatif sevgi inançları ile karışık halde idi. Dolayısı ile kafalarımız fazlasıyla karıştı. Kendi ihtiyaçlarımızı en sağlıklı ve en uygun şekilde nasıl karşılayacağımızı öğrenemedik. Yapabileceğinizin en iyisini yapmaya çalıştınız ve öğrendikleriniz yaşam boyu kurduğunuz ilişkilerin temeli haline geldi.
Çocukken, annelerinizin veya size bakım veren kişilerin ilgisini, sevgisini ve dikkatini çekebilmek için ne yapmanız gerektiğini bulmaya çalıştınız hep. Hangi davranışlarınızın işe yaramış olduğunu ve nelerin geri teptiğini deneyerek öğrendiniz. Büyük ihtimalle yetişkinliğinizde o zaman öğrendiğiniz bu tutum ve kalıpları kullanmaya devam ettiniz. Gördünüz ki bunlar artık işe yaramıyor veya ilişkileriniz daha da kötüye gidiyor bu davranış kalıplarınızla.
İşte iyi haber: beyninizdeki bu ağları yenilemeniz ve yeni, sağlıklı kalıplar geliştirmeniz için geç değil. Bu yeni davranış kalıpları, eşiniz, çocuklarınız, arkadaşlarınız ve iş arkadaşlarınızla daha iyi ilişki kurmanızı sağlayacaktır.
Narsist terimi, Narsist Kişilik Bozukluğunun teşhisinde kullanılan kısaltmadır. (NKB)
Bağımlı Kişilik ise, Bağımlı Kişilik Bozukluğunun kısaltmasıdır. (BKB)
Her iki bozukluk ta, bu konuda profesyonel klinik eğitim almış bir uzmandan yardım alınması gereken psikolojik sorunlardır.
Biz ise burada herhangi bir ilişkide ortaya çıkabilecek davranışsal ve onun belirlediği stratejiler üzerinde duruyoruz ki bunlar, çok geniş bir davranışsal spektrumda ortaya çıkmaktalar.
En hafif düzeyde olan narsistik ve bağımlı kişilik davranışları gerek profesyonel gerekse kişisel ilişkileri etkileyen niteliğe sahiptir. Eğer kişi bu tutumların çok aşırı uçlarında yer alıyorsa mutlaka bir uzmana görünmelidir. Onun dışındaki durumlarda kişinin bu tutumlarından arınması, kendi köklerini anlaması, günden güne kendi davranışlarını bilinçli bir şekilde iyileştirmek için çalışması gerekir.
Bir çoğumuz bu tür eğilimlerle mücadele etmekteyiz. Tehdit hissettiğimiz zorlu zamanlarda, her iki uçtaki yönelime de düştüğümüz olabiliyor. Sevdiğimiz kişiye mesafeli hale gelip kabalaşabiliyor veya sadece onunla birlikte olabilmek adına bize karşı kaba davranışlarda bulunan birine sadece birlikte olmaya devam etmek adına aşırı toleranslı davranabiliyoruz.
Bu spektrumun bir ucunda, kişi kendi ihtiyaçlarına olan aşırı odaklı tutumu ile diğerinin ihtiyaçlarını görmeyebilir, diğer ucunda ise, karşısındakinin ihtiyaçlarını kendini yok varsayarcasına ön planda tutabilir. Bu iki tutum da aynı madalyonun iki yüzü gibidir ve dengesizliği ifade eder.
Birçok çift bu iki eğilimi de gösterebilmektedir. Bazen de bu her iki tutumu farklı zaman dilimlerinde sergileyebiliriz. Bazen kişi, bu iki uçta gidip gelen bir tutum içinde olabilir.
Sağlıklı bir ilişkide, denge ve eşitlik önemlidir. Her iki bireyin de ihtiyacı eşit değere ve öneme sahiptir.
Eğer İlişkinizde:
*Güvenli bir ilişki duygusundan daha çok kavga ve tepkisellik varsa,
*Düzeltmeye çalışmaktan çok birbirini yaralamak varsa,
*Yeterli mutluluk yoksa ve çok acı varsa,
*Güven hissinden çok korku ve endişe varsa,
artık destek almanızın ve bu konuda yararlı bilgi edinmenizin zamanı gelmiş demektir.
Kişilik Bozuklukları İyileşebilir mi?
Negatif davranış alışkanlıklarınızı yeniden programlamanız mümkündür. Beyindeki nöron ağlarınızın iki eş zamanlı harekete ihtiyacı vardır:
1)Öğrenmek ve anlamak için çalışmak,
2)İlişki dinamiklerinizi yenileyecek belirli davranışları pratik etmek.
Narsistik veya bağımlı Kişilik davranışlarınızın kökenine indiğinizde ve ilişkinizde nasıl ortaya çıktıklarının izini sürdüğünüzde, alternatifleriniz genişlemeye başlar. Öz farkındalığınızı geliştirir ve davranışınızı değiştirebilirsiniz. Bu da iyileşmenin pratik yoludur. Böylece erken yaşta edindiğiniz davranış kalıplarınızı değiştirerek, kendi eşsiz doğanıza ait ifadeye ulaşırsınız.
Kendinize başkalarına olan bakı açınızı böylece radikal bir şekilde değiştirdiğinizde ilişki biçiminiz tamamen değişecektir. Başkasını düşünmek ve düzeltmekle ilgili kapasitenizi genişlettiğinizde ilişkiniz gelişecektir. Her zaman aradığınız güvenli ve sağlıklı ilişkiyi bilinçli bir şekilde yaratabilirsiniz.
